demidov91 / belarusian2latin

Belarusian Cyrillic to Latin converter

belarusian2latin

Беларуская версія ніжэй

First, to our knowledge, Belarusian Cyrillic to Latin converter that

• systematically cares to render Belarusian phonology correctly. It concerns, e.g.,
  • the regressive palatalization issue (i.e. /s^jn^jɛɣ/ is rendered “śnieh“ and not “snieh”). Overpalatalized dentals constituting a characteristic feature of Belarusan (so-called “dziekańnie”, “ciekańnie”), it is primordial to render them correctly systematically;
  • the laxist graphic convention of the official Cyrillic system as to the letter «г»: may denote /ɣ^(j)/ or /g^(j)/ with no evident pattern: “гісторыя”/“гузік”);
  • the laxist graphic convention of the official Cyrillic system as to the letter «і»: may denote /і/ or /jі/ (diphtong) with no evident pattern trigerring two different palatalization patterns: “ім”/“інтэгральны” → “з ім”/“з інтэгральнага” /і→ы/ /jі→^(j)i/;
  • the laxist graphic convention of the official Cyrillic system as to the letter «e»: in borrowed words, it may confer or not palatalization to the previous consonant with no evident pattern: “веласіпед”/“Аве Марыя” /v/ and /v^(j)/;
• complies with the official Belarus's prescription to use the alphabet «abcćčdefhijklĺmnńoprsśštuŭvyzžź» and the UN standard based thereupon;
• complies with the official Belarus's Orthographic rules.

We thoroughly follow the Belarusian phonology description as given at:

Фанетыка беларускай літатурнай мовы / І. Р. Бурлыка, Л. Ц. Выгонная, Г. В. Лосік, А. І. Падлужны; Рэд. А. І. Падлужны. — Мн.:Навука і тэхніка, 1989. — 335 с ISBN 5-343-00292-7

We are aware of the following toy converters: Sloŭnik.org, Baltoslav, Draŭliany Zedlik, Dobrapis. As of Aug 02, 2019, all of them fail to render correctly the phonemes (try: “снег, здзяйсняецца” (not) to obtain “śnieh, ździajśniajecca”).

The transcription generator by the Speech Analysis and Recognition Lab of the Belarusan Academy of Sciences only deals with tagged text and produces phonetic [···], not phonematic /···/ transcriptions. The transliteration generator Philology.by by Alyaxey Yaskevich pursues another objective as well.

On-line demo

Belarusian Cyrillic to Latin converter

Examples of valid texts

Numerous examples of valid Belarusian Latin texts: Lacinka — Teksty

Беларускае апісанне

Першы з вядомых нам канвертар беларускай кірылічнай графікі ў лацінскую, што адпавядае наступным патрабаванням:

• надае абсалютны прымат правільнасці паслядоўнага перадання беларускіх фанетычных з'яў. Перш за ўсё гэта датычыцца:
  • рэгрэсіўнай палаталізацыі (памякчэння), напрыклад, слова /s^jn^jɛɣ/ павінна перадавацца «śnieh», а не «snieh». Звышпамякчэнне зубных (т.звзв. «дзеканне», «цеканне») — адметная рыса беларускай мовы, архіважна паслядоўна і сістэматычна адлюстроўваць гэтую асаблівасць на пісьме.
  • патуральніцкага (лаксісцкага) дачынення афіцыйнай кірылічнай графікі да літары «г»: яна можа абазначаць фанемы /ɣ^(j)/ ці /g^(j)/ без ніякага дадатковага размежавання: “гісторыя”/“гузік”);
  • патуральніцкага (лаксісцкага) дачынення афіцыйнай кірылічнай графікі да літары «і»: яна можа абазначаць фанему /і/ ці дыфтонг /jі/ без ніякага дадатковага размежавання. Дзве гэтыя розныя фанемы па-рознаму задзейнічаюць механізм палаталізацыі (памякчэння): “ім”/“інтэгральны” → “з ім”/“з інтэгральнага” /і→ы/ /jі→^(j)i/;
  • патуральніцкага (лаксісцкага) дачынення афіцыйнай кірылічнай графікі да літары «е»: у запазычаных словах яна можа абазначаць прысутнасць ці адсутнасць палаталізацыі (памякчэння) папярэдняга зычнага без ніякага дадатковага размежавання: “веласіпед”/“Аве Марыя” /v/ і /v^(j)/;
• адпавядае афіцыяльнай дзяржаўнай Інструкцыі выкарыстоўваць азбуку «abcćčdefhijklĺmnńoprsśštuŭvyzžź» і стандарту ААН, заснованным на ёй;
• адпавядае афіцыяльным Правілам беларускай арфаграфіі і пунктуацыі.

Пры абмеркаванні беларускай фанетыкі мы перш за ўсё кіруемся яе кадыфікаваным апісаннем у наступным выданні:

Фанетыка беларускай літатурнай мовы / І. Р. Бурлыка, Л. Ц. Выгонная, Г. В. Лосік, А. І. Падлужны; Рэд. А. І. Падлужны. — Мн.:Навука і тэхніка, 1989. — 335 с ISBN 5-343-00292-7

Нам вядомыя наступныя праекты канвертараў: Слоўнік.орг, БалтаСлаў, Драўляны Зэдлік, Добрапіс. На жаль, яны не маюць плёну. Па стане на 2 жніўня 2019, кожны з іх выдаваў няслушны рэзультат у дачыненні ўжо першага пункта згаданага вышэй спісу — правільнага перадавання фанем: увод “снег, здзяйсняецца” не выдае “śnieh, ździajśniajecca”.

Генератар транскрыпцый Лабараторыі распазнавання і сінтэзу маўлення Акадэміі Навук Беларусі прымае толькі размечаны тэкст і на выхадзе дае фанетычную [···], а не фанематычную /···/ транскрыпцыю. Генератар транслітэрацый Philology.by, выкананы Аляксеям Яскевічам таксама ставіць сабе іншую праграму на мэту.

Анлайн прататып

Belarusian Cyrillic to Latin converter

Прыклады правадзейных тэкстаў

Шматлікія прыклады правадзейных (валідных, англ. valid) беларускіх тэкстаў лацінкай: Lacinka — Teksty